Portret: William Shakespeare

Jac Wijnands uit Horn geeft op woensdag 13 maart een lezing over de geschiedenis van onze voor- en achternamen. Beroemd is de uitspraak van William Shakespeare: ‘What’s in a name?’, een uitdrukking die zoveel betekent als: ‘het gaat er niet om hoe je heet, maar om wie je bent’.

Jac Wijnands, lid van Heemkundevereniging Horn, bespreekt het nut en de betekenis van namen. Voorwerpen hebben een naam, maar ook mensen hebben een naam gekregen of zelf bedacht. Hoe zijn namen in de loop van de tijd ontstaan en hoe hebben deze zich ontwikkeld?

De meeste voornamen zijn eeuwenoud en hebben hun oorspronkelijke betekenis allang verloren. Sommige namen zijn Germaans, een oude taal waaruit onder meer het Nederlands ontstaan is. Veel voornamen komen uit het Hebreeuws, Grieks en Latijn – de talen van de bijbel. Het zijn dan ook namen die samen met het christendom hier zijn ingevoerd. Vooral heiligen zijn erg belangrijk geweest voor de populariteit van een voornaam. Ook de namen die tegenwoordig veel gegeven worden, zijn vaak verbonden met het christendom.

Vóór 1799 waren achternamen niet gebruikelijk in Nederland. Ze kwamen eigenlijk alleen officieel voor bij edelen omdat het voor hen belangrijk was hun afstamming via hun naam vast te leggen. Om duidelijkheid en eenheid in het systeem van familienamen te krijgen, werd in de tijd van de Franse overheersing (1799-1815) besloten over te gaan op een systeem van achternamen. Iedereen die nog geen familienaam had, moest er één kiezen. Dit systeem, bedacht door Napoleon, kwam niet helemaal van de grond. Veel mensen ondernamen geen actie en lieten hun naam niet inschrijven. Hier kwam definitief verandering in met het invoeren van de burgerlijke stand op 18 november 1811.

Een en ander wordt toegelicht met talloze bestaande namen. Ook namen uit Horn komen natuurlijk aan bod.  

De lezing vindt plaats in de aula van basisschool De Mussenberg te Horn (ingang via de speelplaats Gravin Annastraat). Aanvang 20.00 uur. Entree voor niet-leden bedraagt € 1,50.